Het was weer alom in het nieuws de afgelopen weken: het aantal malafide webshops is explosief gegroeid. Klopt dat of is die conclusie een beetje kort door de bocht? Immers, om fraude te voorkomen zijn verschillende partijen nauw met elkaar gaan samenwerken en dat lijkt z’n vruchten af te werpen.
Meer frauderende webwinkels worden gepakt
Uit de resultaten van het afgelopen jaar blijkt namelijk dat het aantal gepakte frauderende webwinkels substantieel is toegenomen (438 in het afgelopen jaar, tegenover 35 in 2016). Het gaat in dat geval om zogenoemde interventies; ofwel de betaaldiensten worden afgesloten via bank of payment service provider (psp), óf de webshop is offline gehaald door het hostingbedrijf.
Dalende trend
Het Landelijk Meldpunt Internetoplichting (LMIO) van de politie zegt niet ontevreden te zijn over de strijd tegen internetoplichting. Vorig jaar kwamen 38.343 aangiften binnen, pakweg 8000 minder dan in 2016. De politie vermoedt dat voorlichting en publiciteit bijdragen aan de dalende trend. Ook draagt een recente samenwerking tussen de Nederlandse Politie, een twaalftal psp’s en Currence iDEAL daar mogelijk aan bij.
Judith van der Zwan, woordvoerder Nederlandse Politie: ‘Deze samenwerkingsovereenkomst regelt de verstrekking van gegevens door het LMIO aan de betrokken partijen in het geval van – vermeende – fraude via webwinkels. De samenwerking met Currence iDEAL heeft betrekking op het misbruik van het betaalproduct iDEAL waar psp’s gebruik van maken. Door informatie van het LMIO te krijgen over – vermeende – malafide partijen kunnen psp’s een actueler beeld krijgen en hun eigen klachten of verdenkingen valideren. Hierdoor kunnen zij beter optreden en de schade van consumenten beperken. De samenwerking is in oktober 2017 gestart en het is nog te vroeg om hier conclusies aan te verbinden.’
Weinig fraude met iDEAL
Er zijn geen cijfers bekend over het percentage van de frauderende webwinkels dat gebruik maakt van een payment service provider. Berend Jan Beugel, Persvoorlichting Currence iDEAL, zegt weinig fraude te zien bij het gebruik van iDEAL. “Voordat webshops – en andere bedrijven – klant kunnen worden bij een iDEAL CPSP, gaan ze door een soort integriteitscontrole, de zogenaamde Know-Your-Customer-procedure. Zo weet de CPSP precies met wie hij zaken gaat doen. Incidenteel wordt een bonafide webshop overgenomen door een ondernemer met slechte bedoelingen. Dankzij de samenwerking tussen LMIO, het Openbaar Ministerie en Currence iDEAL wordt daar nu sneller korte metten mee gemaakt.”
Betaalinstructies via mail
Een bonafide webshop heeft veelal een contract met een psp om de betaling via iDEAL te laten verlopen, dan wel via creditcard, PayPal of AfterPay. Van der Zwan: ‘De politie ziet dat er door malafide webwinkels gebruik wordt gemaakt van betalingen via een bankoverschrijving. Een webwinkel die een betaling laat verrichten rechtstreeks op zijn eigen IBAN is hoogst ongebruikelijk. De koper krijgt in de afrekenfase een bericht dat betaalinstructies via de mail worden toegezonden. In dat bericht wordt de koper verzocht om geld over te maken op een IBAN. In zulke gevallen is er geen enkele controle meer of een mogelijkheid om de betaling te herroepen. Bij een betaling met creditcard kun je nog een chargeback vragen en bij een betaling via iDEAL zou deze misschien nog gedetecteerd kunnen worden.’
Beugel: “Iedereen kan het logo van iDEAL op zijn website tonen, dat schept vertrouwen. Als de consument dan ook daadwerkelijk via iDEAL wil betalen, is er een zogenaamde storing en word je gevraagd anders te betalen. Dat soort praktijken vinden helaas buiten het zicht van Currence iDEAL plaats omdat de malafide webshop in werkelijkheid geen iDEAL-betalingen kan aanbieden. We weten niet hoe vaak het iDEAL-logo door malafide webshops wordt misbruikt. We krijgen daar zelden meldingen van.”
Verzekerd met een creditcard
Marike van Dijk, Persvoorlichter bij International Card Services (ICS), raadt webshophouders dan ook vooral aan een creditcard als betaaloptie toe te voegen: “Je wordt dan uitvoerig gecontroleerd op veiligheid en fraudegevallen in het verleden en pas aangesloten op het moment dat alle controles positief zijn doorlopen. Veel van de kopers weten inmiddels dat als je met creditcard betaalt, en er toch iets fout gaat met de betaling, je vrijwel altijd verzekerd bent.”
Snel en doortastend optreden
Michel van Bommel, secretaris Betalingsverkeer bij Detailhandel Nederland ziet al wel dat de verbeterde samenwerking van Currence iDEAL, politie en psp’s z’n vruchten begint af te werpen: “Sommige webwinkels zijn door de strenge controles van psp’s gekomen, maar hebben zeer waarschijnlijk snel daarna hun operatie aangepast. Doordat er nu snel en doortastend opgetreden kan worden, kunnen psp’s niet alleen die webwinkels platleggen door hun betaalmethodes niet meer te laten gebruiken, maar kunnen zij veelal ook consumenten behoeden voor schade of hen alsnog terugbetalen in verband met de moderne risicosystemen en maatregelen. Wij herkennen ons in ieder geval niet in het beeld dat ‘de malafide webwinkel’ (weer) welig tiert. Het gaat om enkele sites; pogingen van criminelen om hun slag te slaan.”
Opkopen van domeinnamen
Een deel van de fraude schijnt te ontstaan doordat Nederlandse domeinnamen worden opgekocht door oplichters. Het gaat om internetadressen die vrij zijn gekomen en dus vrij te registreren zijn. Psp’s controleren ondernemers en hun domeinnaam alvorens ze betaaldiensten vrijgeven, zoals hun compliance-regels dat voorschrijven. De politie ziet dat als een vrijgekomen Nederlandse domeinnaam wordt opgekocht en gebruikt wordt voor fraude, er geen gebruik wordt gemaakt van een psp. Van der Zwan: “De betalingen verlopen allemaal via creditcard. De fraude die vervolgens gepleegd wordt kan gaan om valse producten, het niet leveren of phishing van creditcardgegevens, mogelijk in combinatie met de eerste twee genoemde.”
Aansluiting bij psp als waarborg?
Door psp’s ook aan de voorkant te ondersteunen met zoveel mogelijk hulpmiddelen om fraudeurs te herkennen, wordt de aansluiting bij een psp ook een soort ‘waarborg’ dat je gecontroleerd wordt en betrouwbaar bent. Van Bommel: “Dit is zeker waar. De aankomende wetgeving rondom het voorkomen van witwassen scherpt de vereisten verder aan en alle psp’s zullen zich daar aan houden. Ook zien we een trend dat psp’s meer en meer moderne oplossingen en hulpmiddelen gebruiken om criminelen of criminele websites vooraf te kunnen herkennen op basis van big-data-oplossingen.”
“Wij zien graag een branche-overstijgende vorm van signalering”
Just Hasselaar, Policy Adviser Digital Transactions bij Thuiswinkel.org: “Mensen gaan steeds makkelijker online kopen, dus daar gaan ook meer mensen met de verkeerde bedoelingen zich op richten. In onze optiek is een waarborg door een psp niet afdoende; bij het afgeven van ons waarborg controleren we op meer relevante zaken. Maar er wordt wel steeds meer gedaan in de keten om de signalering, de opsporing en de afsluiting van frauderende webshops te verbeteren. Wat daar het meest aan bijdraagt op dit moment is het convenant dat is afgesloten tussen de politie, het Landelijk Meldpunt Internet Oplichting en Currence iDEAL.”
“Wij als vereniging zouden graag willen zien dat alle psp’s zich aansluiten bij dat convenant, want wij vinden het in het belang van de hele sector dat de signalering goed werkt. En wij zouden graag zelfs nog een stapje verder gaan. Want een fraudeur die actief is in het e-commerce-domein – en daar een paar keer succes heeft maar waarschijnlijk ook een paar keer de deksel op de neus heeft gekregen – gaat waarschijnlijk ook op zoek naar andere malafide praktijken. We zouden daarom graag een branche-overstijgende vorm van signalering willen. De Fraudehelpdesk heeft daar al pogingen toe gedaan, maar het blijkt dat je al snel tegen problemen met de privacywetgeving aanloopt. Dat is een gemiste kans.”
Femke Vonk is zelfstandig tekstschrijver en blogger en schrijft behalve voor Internetkassa.nu ook voor o.a. Make Marketing Magic, waarmee zij verscheidene bedrijven helpt op de radar te blijven van hun doelgroep en publiceert regelmatig over onderwerpen als ondernemerschap, schrijverschap en autisme.
